Category: Քաղ. և սոց. հիմունքներ

Հիմնադրումը«Զանգակ» հրատարակչությունը «Զանգակ — 97» ՍՊԸ-ի ապրանքանիշն է: Հիմնադրվել է Մկրտչյանների ընտանիքի կողմից 1997 թվականին: Ընկերությունը կարճ ժամանակում դարձել է Հայաստանի հեղինակավոր հրատարակչություններից մեկը: Նրա ջանքերով լույս են տեսել ավելի քան 3000 գիրք ինչպես հայերեն, այնպես էլ այլ լեզուներով:

Հրատարակումները«Զանգակ» հրատարակչությունը հատկապես հայտնի է որպես ուսումնական գրականության, մասնավորապես դպրոցական դասագրքերի հրատարակմամբ զբաղվող ընկերություն: Այն տարածաշրջանի առաջատար դասագրքաստեղծ հաստատություններից մեկն է: «Զանգակը» հրատարակում է նաև մանկական, գեղարվեստական գրքեր, բառարաններ, քարտեզներ, գիտական ամսագրեր և այլն: Կարևորելով ժամանակի պահանջները՝ ընթերցողին է ներկայացնում նաև էլեկտրոնային գրքերի տարատեսակ հրատարակություններ՝ նախատեսված տարբեր թվային սարքերի համար:Հրատարակչությունը համագործակցում է նաև միջազգային հրատարակիչների, այլազգի և այլալեզու հեղինակների հետ՝ իրականացնելով համապատասխան աշխատանքներ միջազգային գրքի շուկայի լավագույն նմուշները հայ ընթերցողին ներկայացնելու համար:Վաճառքի ենթակա գրքերի տեսականին ներկայացված է էջի ձախ կողմում նշված Բաժիններ, ինչպես նաև Կատալոգը ենթաբաժիններում:

ԳործունեությունըՀրատարակչության գործունեության գլխավոր նպատակը եղել և մնում է հոգևոր, մշակութային, կրթական արժեքների ստեղծումը, տարածումն ու լուսաբանումը: «Զանգակը» ակտիվորեն ներգրավված է Հայաստանի և սփյուռքի գիտական և մշակութային կյանքում: Նրա կառուցվածքում ձևավորվել են առանձին միավորներ` գիտահետազոտական խմբեր մաթեմատիկայի, պատմագիտության, մանկավարժության, ազգային հոգեբանության, լեզվաբանության և այլ բնագավառներում:«Զանգակ» հրատարակչությունը մշտապես արձագանքում է գրքաշխարհի խոշոր իրադարձություններին Հայաստանում և արտերկրում: Մասնակցում է մի շարք ցուցահանդեսների: Առաջիկա ցուցահանդեսների, ինչպես նաև այլ միջոցառումների մասին լրացուցիչ տեղեկություն կարող եք ստանալ՝ այցելելով կայքի Նորություններ և միջոցառումներ էջը:«Զանգակ» հրատարակչությունը Հայաստանի հրատարակիչների ազգային ասոցիացիայի, Եվրոպական կրթական հրատարակիչների խմբի և այլ միությունների ու միավորումների անդամ է, բազմաթիվ ազգային և միջազգային մրցանակների դափնեկիր:

Ինչպես գնել մեր գրքերըՄենք փորձում ենք գնման գործընթացը առավելագույնս դյուրին դարձնել ձեզ համար: Այժմ դուք կարող եք բոլոր գրքերը առցանց գնել այս կայքի Գրախանութ էջից:

Զանգակ հրատարակչության պաշտոնական կայք՝ zangak.am

ՀԱՅԱՍՏԱՆ

«Հայաստան» հրատարակչություն, հրատարակչություն է Երևանում։ Հրատարակում է հասարակական-քաղաքական, գիտական, գիտահանրամատչելի, գյուղատնտեսական գրականություն, ինչպես նաև տեղեկատուներ, օրացույցներ, պլակատներ ևս։

Հիմնվել է 1921 թվականի հունիսին (մինչև 1964 թվականը կոչվել է «Հայաստանի պետական հրատարակչություն», կրճատ՝ «Հայպետհրատ»)։ Հայպետհրատի առանձին բաժինների հիման վրա ստեղծվել են մի շարք հրատարակչություններ՝ Կուսհրատ, Քաղհրատ, «Խորհրդային գրող» (1947-1948), Հայպետգիտտեխհրատ (1959-1960), Հայպետուսմանկհրատ (1955 թվականից, 1964 թվականից՝ «Լույս»)։

Հայաստան հրատարակչության ֆեյսբուքյան էջը՝ այստեղ

ԼՈՒՍԱԲԱՑ

«ԼՈՒՍԱԲԱՑ ՀՐԱՏԱՐԱԿՉԱՏՈՒՆԸ» հիմնադրվել է 1991 թվականին: Հրատարակչությունը ընդգրկում է 3 օղակներ՝ ՏՊԱՐԱՆ, ՀՐԱՏԱՐԱԿՉԱՏՈՒՆ,ԳՐԱԽԱՆՈՒԹ:

Այս տարիների ընթացքում մեր նախաձեռնությամբ հրատարակել ենք բազմաթիվ գրքեր՝ գեղարվեստական, փիլիսոփայական, մանկական, առողջ ապրելակերպի վերաբերյալ: Հրատարակչատունը կատարում է նաև տարբեր պատվերներ՝ հրատարակչական, դիզայնի, տպագրության:

Լուսաբաց հրատարակչության ֆեյսբուքյան էջը՝ այստեղ:

ՆԱԻՐԻ

Նաիրի հրատարակչության պաշտոնական կայքը՝ nairibooks.com

ԱՐԵՒԻ

«Արևիկ» հրատարակչություն ՓԲԸ ստեղծվել է 1986թ.: Գործունեության հիմնական ոլորտներն են մանկական, պատանեկան, գեղարվեստական, ուսումնական և ուսումնամեթոդական գրականության հրատարակումը: Ստեղծման օրից մշտապես մնալով հանրապետության մանկապատանեկան գրականության հրատարակման առաջատարը՝ «Արևիկն» այսօր էլ իր ընթերցողին մատուցում է ինքնատիպ ձևավորմամբ, գունեղ մանկական գրքերի հարուստ ընտրանի: Վերջին տարիներին պարբերաբար մասնակցելով դասագրքաստեղծման նպատակով հայտարարված մրցույթներին՝ «Արևիկը» շահել և ամենաբարձր մակարդակով հրատարակել է հանրակրթական դպրոցի դասագրքերի, ուսուցչի ձեռնարկների և ուսումնաօժանդակ նյութերի մի ամբողջ շարք:

Արևիկ հրատարակչության ֆեյսբուքյան էջը՝ այստեղ

Սոցիալական դեր, սոցիալական որևէ համակարգի շրջանակներում միևնույն դիրքը գրավող մարդկանց վարքագծի կայուն ձև։ Սոցիալական դեր արտահայտում է մարդկանց վարքագծի սոցիալ-տիպական կողմերը։ Միևնույն անձնավորությունը կատարում է տարբեր դերեր՝ ղեկավար, ենթակա, ծնող, այցելու, ընկեր և այլն։ Սոցիալական դերի կատարման հաջողությունը մեծապես պայմանավորված է անձնավորության սոցիալական ստատուսով և սոցիալական դեր սոցիալական վարկով։ Անձնավորության ձգտումը՝ բարձրացնել իր սոցիալական ստատուսը, սերտորեն առնչված է սոցիալական դերի կատարման որակի հետ այդ ձգտումը շատերի համար վարքի հզոր դրդապատճառ է։ Դերերի կատարումը մեծ ազդեցություն ունի անձնավորության ձևավորման վրա սոցիալականացումը ընթանում է ամենից առաջ դերերի կատարման միջոցով։ Սոցիալական դեր կատարողից խմբի սպասումները որոշ սահմաններում տարբերվում են կոնկրետ անձնավորության դերային վարքագծից, որը դերերի և անձնավորության «Ես»-ի փոխազդեցության արդյունք է։ Այս էական հանգամանքը ըստ արժանվույն հաշվի չի առնում բուրժուական սոցիոլոգիայում տարածված «դերերի տեսությունը», որը ռոբոտանման է ներկայացնում անձնավորության դերային վարքը։ Մինչդեռ, թեև անձնավորությունն, իրոք, դրսևորվում է իր կատարած դերերում, սակայն նրա էությունը չի հանգում դրանց, նա որոշակիորեն վերաբերվում է իր կատարած դերերին, ներայնացնում, իմաստավորում դրանք։ Անձնավորության կատարած տարբեր սոցիալական դերերի, ինչպես նաև նրա և սոցիալական դերի միջև ծագող բախումները անձնավորությունը կարող է գիտակցել կամ չգիտակցել, դրա հետ հաշտվել կամ ոչ։ Բախում կարող է առաջանալ նաև տարբեր անձնավորությունների կողմից միևնույն սոցիալական դերի բովանդակության տարբեր մեկնաբանումների հետևանքով։

Գենդերային հավասարություն

Ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհը ճանաչում է կանանց և
տղամարդկանց հավասարությունը: Անթույլատրելի է
խտրականությունը որևէ հիմքով: Յուրաքանչյուր
պետություն պետք է համապատասխան պայմաններ
ստեղծի, որպեսզի հասարակական կյանքի բոլոր
ոլորտներում ապահովի կանանց և տղամարդկանց
իրավահավասարությունը: Գենդերային
հավասարությունը, որը մարդու իրավունքների
անբաժանելի մասն է, ենթադրում է սեռերի
հավասարություն, կանանց և տղամարդկանց իրավունքը
հավասար մասնակցելու քաղաքական, տնտեսական,
սոցիալական, մշակութային զարգացման
գործընթացներին և հավասարապես օգտվելու
հասարակական բարիքներից, հնարավորություններից և
ռեսուրսներից:

Կինը և սեփականությունը

Վրաստանի Սահմանադրությամբ, կանայք և տղամարդիկ
հավասար են, և նրանք ունեն միանման իրավունքները:
Նրանց իրավահավասարությունը տարածվում է բոլոր
ոլորտների վրա, այդ թվում նաև սեփականության վրա:
Սեփականության հավասար իրավունքը պաշտպանված և
ճանաչված է օրենքով: Օրենքը տարբերակում է
ամուսինների անհատական և ընդհանուր
սեփականությունը:
Անհատական է ամուսիններից յուրաքանչյուրի այն
սեփականությունը, որը պատկանել է նրան մինչև
ամուսնությունը, ինչպես նաև այն է, որ ամուսնության
ընթացքում ստացել են ժառանգաբար կամ որպես նվեր:
Ամուսինների ընդհանուր սեփականություն է այն ամենը,
որ նրանք ձեռք են բերել ամուսնության ընթացքում: Պետք
է նշել, որ հաճախ, ամուսիններից մեկն աշխատում է և
պահում ընտանիքը, իսկ մյուսը զբաղվում է ընտանեկան
գործերով, խնամում երեխաներին և չունի ինքնուրույն
եկամուտ: Այդ դեպքում ևս, թեկուզ միայն մեկ ամուսնու
եկամտով ձեռք բերված գույքը համարվում է ընդհանուր
սեփականություն:

Բռնություն

Ընտանեկան բռնությունը ընտանիքի անդամներից մեկի
կողմից մյուսի իրավունքների ու ազատությունների
խախտումն է ֆիզիկական, հոգեբանական, տնտեսական,
սեռական բռնությամբ կամ հարկադրանքով:
Ֆիզիկական բռնություն – ծեծը, խոշտանգումը,
առողջության վնասումը, անօրինական ազատազրկումը,
կամ այլ որևէ գործողություն, որը հանգեցնում է
ֆիզիկական ցավի կամ տառապանքի:
Հոգեբանական բռնություն – անարգանք, շանտաժ,
նվաստացում, սպառնալիք կամ որևէ այլ գործողություն,
որը ոտնահարում է մարդու պատիվն ու
արժանապատվությունը:
Տնտեսական բռնություն – գործողություն, որը հարուցում է
սննդով, բնակարանային և այլ պայմաններով
ապահովման, սեփականության և աշխատանքային
իրավունքների իրականացման, ինչպես նաև
համասեփականության մեջ եղած գույքից օգտվելու և
հասանելիք բաժնի տնօրինման իրավունքի
սահմանափակում:
Սեռական բռնություն – սեռական հարաբերություն
բռնության միջոցով, բռնության սպառնալիքով կամ զոհի
անօգնականության չարաշահմամբ: Սեռական
հարաբերություն կամ սեռական բնույթի այլ
գործողություն կամ անբարոյական գործողություն
անչափահասի դեմ:
Հարկադրանք – մարդու ֆիզիկական կամ հոգեբանական
ճնշումկատարելու կամ չկատարելու որևէ գործողություն, որի կատարումը կամ որից ձեռնպահ մնալը իր իրավունքն է, կամ սեփական անձի հանդեպ զգում է իր կամքին և ցանկությանը հակառակ ներգործություն: Նախագծի մասին «Սահմանադրության 42-րդ հոդված» հասարակական կազմակերպությունն իրականացնում է նախագիծ «Կանանց, հատկապես էթնիկ փոքրամասնությունների խմբին պատկանող կանանց հզորացում և արդարադատության մատչելիության օժանդակում», որի նպատակն է կանանց իրավական հզորացումը և նրանց իրավունքների մասին իրազեկության բարձրացումը: Նախագիծը ֆինանսավորվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) աջակցությամբ, Արևելք-Արևմուտք կառավարման ինստիտուտի (EWMI) «Օրենքի գերակայությունը Վրաստանում» ծրագրի (PROLoG) շրջանակներում: Ծրագիրը կիրականացվի Վրաստանում, մասնավորապես, Քվեմո Քարթլիի և Սամցխե-Ջավախեթիի տարածաշրջանի հետևյալ մունիցիպալիտետներում
Ծալկա, Թեթրիծղարո, Նինոծմինդա, Ախալքալաք և
Ախալցիխե:
Նախագծի շրջանակներում, «Սահմանադրության 42-րդ
հոդված» կազմակերպությունը նախատեսում է
իրականացնել հետևյալ աշխատանքները.
 Ռազմավարական վարույթների իրականացում:
 Առկա իրավիճակի բարելավում և
արդարադատության մատչելիության առկա
խոչընդոտների նվազեցում:
 Սեփական փորձի վերլուծության հիման վրա
կանանց իրավական վիճակի մասին վերլուծության
պատրաստում:
 Վարժանքների շարքի անցկացում, որոնց
հրավիրված կլինեն նախագծի շահառու կանանց
խմբի ներկայացուցիչներ:
Նախագծի շահառուներն են կանայք, հատկապես էթնիկ
փոքրամասնությունների ներկայացուցիչ կանայք, ովքեր
ենթարկվում են գենդերային հիմքով խտրականության,
գույքային իրավունքների խախտման, սեռական
ոտնձգությունների, ընտանեկան բռնության և այդ
ոլորտներում իրավական օգնության կարիք ունեն:
Նախագծի շրջանակներում շահառուներին կտրամադրվի
անվճար իրավաբանական օգնություն ինչպես
խորհրդատվությունների, այնպես էլ ներկայացուցչության
իրականացման միջոցով:

Պահանջմունք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մասլոուի պահանջմունքների բուրգը 1943 թվականին Աբրահամ Մասլոուի կողմից իր հոդվածում՝ «Մարդկային պատճառաբանության տեսություն»-ում առաջադրված հոգեբանական տեսություն է,^[2] որը նա հետագայում տարածեց՝ ներառելու մարդկային բնատուր հետաքրքրասիրության իր դիտարկումները։

Մասլոուն ուսումնասիրում էր այնպիսի մարդկանց, որոնց նա անվանում էր օրինակելի, ինչպիսիք էին Ալբերտ Այնշտայնը, Ջեյն Ադամսը, Էլեոնորա Ռուզվելտը, և Ֆրեդերիկ Դուգլասը, մտովի հիվանդ կամ նյարդային մարդկանց փոխարեն, գրելով՝ «խեղանդամ, չզարգացած, տհաս, և վատառողջ օրինակների ուսումնասիրումը կարող է միայն խեղանդամ հոգեբանության և խեղանդամ փիլիսոփայության ենթարկվել։»^[3] Մասլոուն նաև ուսումնասիրեց համալսարանական ուսանողների հասարակության առողջագույն մեկ տոկոսը։ Իր գրքում՝ «Մարդկային բնույթի հեռագույն հասանելությունները»-ում, Մասլոուն գրում է. «Այս տեսակի լաբորատորիական հետազոտության սովորական նորմաներով… սա պարզորեն բոլորովին հետազոտություն չէր։ Իմ ընդհանրացումները իմ մարդկանց որոշակի տեսակի ընտրությունից աճեցին։ Տեսանելիորեն, այլ դատավորներ են հարկավոր։»^[4]

Ներկայացչություններ

Մասլոուի պահանջմունքների ստորակարգությունը նաև կարևորության կարգով է կանխորոշված^[5]։ Դա հաճախ պատկերվում է հինգ մակարդակից բաղկացած բուրգով՝ ամենացածր մակարդակը ասոցացված է ֆիզիոլոգիական պահանջմունքներով, իսկ ամենաբարձր մակարդակը՝ ինքնաիրականացման (ինքնադրսևորման) պահանջմունքներով, հատկապես նրանք, որոնք վերաբերվում է ինքնության և նպատակին։ Ստորակարգության ավելի բարձր պահանջմունքները միայն կենտրոնացման առարկա են դառնում երբ բուրգի ավելի ցածր պահանջմունքները բավարարվել են։ Երբ մի անհատ բարձրացել է մյուս մակարդակին, ցածր մակարդակի պահանջմունքներին էլ առաջնական կարևորություն չի տրվի։ Եթե ավելի ցածր մակարդակի պահանջմունքներ էլ չեն բավարարվում, անհատը ժամանակավորապես վերառաջնականություն կտա այդ պահանջմունքներին՝ կիսաբավարարված կարիքների վրա կենտրոնանալով, բայց մշտապես չի հետադիմի ավելի ցածր մակարդակին։ Օրինակ՝ պատվի մակարդակի մի գործարար, որը քաղցկեղով է ախտորոշվել, երկար ժամանակ կվատնի կենտրոնանալով իր առողջության վրա (ֆիզիոլոգիական պահանջմունքներ), բայց կշարունակի արժեքավորել իր աշխատանքի դերակատարությունը (պատվի պահանջմունքնետ) և հավանականորեն թողության ժամանակաշրջաններում կվերադառնա աշխատանքի։

Սոցիոլոգիական հետազոտությունը բաղկացած է հինգ
հիմնական փուլերից. 1. Նախապատրաստական փուլ, 2.
դաշտային կամ առաջնային տեղեկատվության ստացման փուլ,

3. հավաքված տեղեկատվություը մեքենայական մշակման
   նախապատրաստելու փուլ, 4. Տեղեկատվության մշակման փուլ,
4. Վերլուծության և արդյունքների մեկնաբանման փուլ: Հինգ
   փուլերն էլ անհրաժեշտ են քանակական և հատկապես
   որակական հետազոտություների համար: Երբեմն քանակական
   հետազոտության ժամանակ տեղեկատվություն 3-րդ փուլի՝
   մեքենայական մշակման նախապատրաստելու
   անհրաժշտություն չի լինում, երբ գործ ենք ունենում մեկ անձի,
   մեկ դեպքի հետ: Նախապատրատական փուլում ստեղծվում
   է սոցիոլոգիական հետազոտման ծրագիրը և կազմվում է
   աշխատանքային պլան: Հետազոտության ծրագիրը այս բոլոր
   փուլերի տեսական-մեթոդական հիմքն է: Ծրագրի
   բովանդակությունը կախված է հետազոտության ընդհանուր
   ուղղվածությունից, գլխավոր նպատակից: Հետազոտության մեջ
   հաջողություն ունենալու համար, պետք է մշակել
   մանրակրկիտ ու հստակ մշակված ծրագրի: Սոցիոլոգիական
   22
   հետազոտության ծրագիրը բաղկացած է երկու մասից. 1.
   մեթոդաբանական, 2. ընթացակարգային: Մեթոդաբանական
   բաժինը ներառում է. հիմնահարցի ձևակերպումը,
   հետազոտության առարկայի և օբյեկտի որոշումը,
   հետազոտության նպատակի որոշումը և խնդիրների
   առաջադրումը, հիմնական հասկացությունների ճշգրտումը և
   մեկնաբանությունը, հետազոտության օբյեկտի նախնական
   համակարգային վերլուծությունը, աշխատանքային
   վարկածների ծավալումը: Ընթացակարգային
   (աշխատանքային պլան) բաժինը ներառում է. հետազոտության
   սկզբունքային (ռազմավարական) պլանը, դիտարկման
   միավորների ընտրման համակարգի հիմնավորումը,
   ելակետային տվյալների հավաքման և վերլուծության
   հիմնական ընթացակարգերի ուրվանկարը:
   Ընտրանքը սոցիոլոգիայում
   Հետազոտության գլխավոր համախումբը կազմում են
   տասնյակ, հարյուր հազարավոր, երբեմն միլիոնավոր մարդիկ:
   Նրանց համատարած հետազոտումը կապված է ահռելի
   նյութական միջոցների և ժամանակի հետ: Այդ իսկ պատճառով
   նպատակահարմար են ընտրովի հետազոտությունները, որոնք
   թույլ են տալիս օպերատիվ կերպով և անհամեմատ ավելի քիչ
   միջոցներ ծախսերով, բավարար դատողություններ անել
   գլխավոր համախմբի մասին: Սակայն ամբողջի մասին դատելը,
   նրա որևէ մասի հետազոտման արդյունքների հիման վրա
   դառնում է վիճակագրական սխալների աղբյուր: Այդ սխալների
   մեծության և հետևությունների հուսալիության որոշումը
   սոցիոլոգիական տեղեկատվության վիճակագրական մշակման
   բաղադրամասերից է: Ընտրանքը կազմելիս, ելնելով
   23
   հետազոտման ծրագրի նպատակից և խնդիրներից, հաշվի է
   առնվում հարցվողների թիվը, սեռը, տարիքը, կրթությունը,
   զբաղվածությունը և այլն:

Սոցիոլոգիական հարցում, սոցիոլոգիական ինֆորմացիայի հավաքման մեթոդ, որի ընթացքում տեղի է ունենում փոխազդեցություն երկու անաձանց միջև՝ հարացազրուցավարի և հարցվողի։ Հարցումն այն միջոցն է, որի օգնությամբ հետազոտողը սոցիոլոգիական տեղեկատվություն է հավաքում հարցվողի վարքի շաժառիթների, արժեքային կողմնորոշումների, հիշողության, փաստերի և գիտելիքների վերաբերյալ։ Հարցման մեթոդի միջոցով հավաքված ինֆորմացիան սուբյեկտիվ է։

Սոցիոլոգիական հարցումը լինում է անմիջական և հեռակա։ Անմիջական հարցման ժամանակ հարցազրուցավարն ու հարցվողը անմիջականորեն շփվում են միմյանց հետ։ Դա կարող է լինել անկետավորման կամ հարցազրույցի միջոցով։ Հեռակա հարցման ժամանակ հարցվողն ու զրուցավարը չեն հանդիպում միմյանց։ Դա տեղի է ունենում փոստի միջոցով կամ հարցաթերթը տպագրված է լինում ԶԼՄ-ներում կամ մեկ այլ կերպ։ Հեռախոսային հարցումը հարցման կիսաանմիջական ձևն է։ Գոյություն ունի հեռակա հարցման տեսակ՝ փոստային հարցումը, որն օգտագործվում է զանգվածային հետազոտության ժամանակ, քանի որ ինֆորմացիայի ստացումը արագ և էժան է։ Բոլոր երկրներում կան փոստային ծառայություններ, որոնք ընդգրկում են տվյալ երկրի բոլոր բնակավայրերը։ Բայց փոստային հարցումն ունի թերություն՝ պատասխաների վերադարձելիությունը ցածր է՝ 25-30 %։

Սոցիոլոգիական հարցման փուլեր

Սոցիոլոգիական հարցումն իրականացվում է 3 փուլով՝

• հոգեբանական հարմարման փուլ
• հիմնական բովանդակության սպառման փուլ
• հոգեբանական լարվածության թուլացման փուլ։

• Ես ուրախանում եմ, երբ կարողանում եմ հասնել իմ նպատակին:
• Ես տխրում եմ, երբ քաղաքուն ինչ-որ տհաջ իրավիճակ է:
• Երբ ես անհանգիստ եմ- Ինչ-որ առաջադրանք թերի եմ արել:
• Երբ ես ուշանում եմ- Չեմ ուշանում փփորձում եմ ժամանակից շուտ տանից դուրս գալ և այլն
• Ես զայրանում եմ: Չափից շատ եմ զայրանում, անգամ ամեն մի մանրուկի համար: Նաև անտեղի:

Դու ուրախանում ես, երբ…..
Դու տխրում ես, երբ….
Երբ դու անհանգիստ ես …..
Երբ դու ուշանում ես…. և այլն

Դիտման մեթոդը հետազոտության հնագույն մեթոդն է։ Դրա օգնությամբ կարելի է մարդու մասին լայն տեղեկություններ ստանալ։ Այն անփոխարինելի է այնտեղ, որտեղ մշակված չեն ստանդարտացված ընթացակարգեր։ Դիտման մեթոդը չափազանց մեծ նշանակություն ունի երեխաների հոգեբանական առանձնահատկություններն ուսումնասիրելու համար, քանի որ նրանք մեծ խնդիրներ են առանջնացնում փորձարարական հետազոտության ընթացքում։

Ինքնադիտում, սեփական ներհոգեկան վիճակները, գիտակցության ոլորտի բովանդակություններն ու գործողությունները դիտելու և ներքին ուշադրության միջոցով արտացոլելու երևույթը։ Ինքնադիտումը զարգանում է օնտոգենեզում, սկզբում ունենալով տարտամ և ոչ խոսքային, ապա՝ խոսքային, ավելի տարբերակված, հստակ, առարկայական և իմաստավորված բնույթ։ Առանձնացվում է երկու կողմ՝ ինտրոսպեկցիա (ներհայեցողություն) և օբյեկտիվ ինքնադիտում։ Ներհայեցողությունը միջնորդված օբյեկտիվ իմացություն է և ոչ սեփական սուբյեկտիվ վիճակների անմիջական կամ հետհայաց ռեֆլեքսիա, իսկ Ինքնադիտումը օբյեկտիվ աշխարհի և միաժամանակ ներհոգեկան վիճակների իմացության բարդ պրոցես։ Ինքնադիտում կարող է կատարել գիտակցական հոգեվիճակում գտնվող անձը։ Ինքնադիտման տվյալները չի կարելի ճշգրիտ և վերջնական համարել։ Ինքնադիտումը թույլ է տալիս վարկածներ, որոնք ստուգվում և լրացվում են այլ մեթոդներով (հատկապես էքսպերիմենտներով), վերլուծվում և մեկնաբանվում։ Օբյեկտիվ դիտման համար մատչելի վարքի ձևերը ներհոգեկան պրոցեսների ցուցանիշներ կամ դրսևորումներ են, որոնց մեկնաբանումը խորացնում է ներհոգեկան երևույթների իմացությունը՝ ոչ մի չափով չվերացնելով ներհայեցողությունից օգտվելու անհրաժեշտությունը։ Ինքնադիտման օբյեկտիվ բովանդակության առկայության շնորհիվ այդ մեխանիզմի միջոցով ստացված տվյալները (օրինակ՝ ձայնը, գույնը, ջերմության զգայությունները, զգայական ընկալումներն ընդհանրապես) օգտագործվում են նաև ֆիզիկա-քիմիական գիտություններում որպես մարմինների ներքին հատկություններն ուսումնասիրելու անհրաժեշտ տվյալներ։ Առանց ինքնադիտան հոգեկան պրոցեսների ուսումնասիրությունն անհնար է։

Ներհայեցողություն (ինտրոսպեկցիա), մարդու կողմից իր հոգեկան վիճակներին և մտքերի ընթացքին անմիջականորեն ուշադրությամբ հետևելու և արտացոլելու գործընթաց։ Ներհայեցողությունը ոչ միայն ուսումնասիրության ենթակա հոգեկան գործընթաց է, այլև հոգեբանական ուսումնասիրության մեթոդներից մեկը, քանի որ թույլ է տալիս ստանալ շատ կարևոր հոգեբանական փաստեր, որոնք այլ մեթոդների կիրառման դեպքում մնում են անմատչելի։

Ներհայեցողություն կատարելու ընդունակությունը օնտոգենեզում զարգանում է աստիճանաբար, կապված է ինքնագիտակցության զարգացման հետ և մեծ չափով պայմանավորում է անձի բարոյահոգեկան հասունացման հաջող ընթացքը։

Սեռական հավասարություն, գենդերային հավասարություն, հասկացություն, որը ենթադրում է իրավահավասարություն կնոջ և տղամարդու միջև տարբեր բնագավառներում՝ սոցիալ-տնտեսական և մշակութային, քաղաքական և քաղաքացիական ոլորտներում։

Արդի ժամանակներս քաղաքակրթության զարգացման արդյունքում երկրների զգալի մեծամասնությունում գործում է սեռական հավասարությունը։

Որոշ իսլամադավան երկրներում՝ Սաուդյան Արաբիայում, Աֆրիկյան մի շարք երկրներում կինը զրկված է վերոհիշյալ իրավունքներից։ Այդ երևույթը 18-րդ դարում հաղթահարվել է մի շարք զարգացած երկրներում, ինչպիսիք են Մեծ Բրիտանիան, ԱՄՆ-ն, Ճապոնիան և այլն։ Այդ առումով մեծ դեր է խաղացել «Կանանց խտրականության դեմ» կոնվենցիան, որի դրույթները սահմանում են կանանց և տղամարդկանց իրավահավասարությունը պետական կառավարման ոլորտում

Արաբական երկրներում, որոնք հայտնի են կանաց ավելի ցածր իրավական կարգավիճակով, տեղի են ունեցել որոշ դրական փոփոխություններ։ Օրինակ այստեղ առաջին անգամ դատավոր է ընտրվել արաբ կին։ Քաղաքականության առումով դրականապես՝ գնահատվում նաև այն հանգամանքը, որ որոշ երկրներում պետության գլխի պաշտոնում են գտնվում կինը օրինակ Կոստա Ռիկայի նախագահը Լաուրա Չինչիլիան է. Սեռային տարբերությունը չի կարող առնչվել գործնական հատկությունների հետ, դրա վառ օրինակ է Եկատերինա Երկրորդը:

Սոցիալական դեր, սոցիալական որևէ համակարգի շրջանակներում միևնույն դիրքը գրավող մարդկանց վարքագծի կայուն ձև։ Սոցիալական դեր արտահայտում է մարդկանց վարքագծի սոցիալ-տիպական կողմերը։ Միևնույն անձնավորությունը կատարում է տարբեր դերեր՝ ղեկավար, ենթակա, ծնող, այցելու, ընկեր և այլն։ Սոցիալական դերի կատարման հաջողությունը մեծապես պայմանավորված է անձնավորության սոցիալական ստատուսով և սոցիալական դեր սոցիալական վարկով։ Անձնավորության ձգտումը՝ բարձրացնել իր սոցիալական ստատուսը, սերտորեն առնչված է սոցիալական դերի կատարման որակի հետ այդ ձգտումը շատերի համար վարքի հզոր դրդապատճառ է։ Դերերի կատարումը մեծ ազդեցություն ունի անձնավորության ձևավորման վրա սոցիալականացումը ընթանում է ամենից առաջ դերերի կատարման միջոցով։ Սոցիալական դեր կատարողից խմբի սպասումները որոշ սահմաններում տարբերվում են կոնկրետ անձնավորության դերային վարքագծից, որը դերերի և անձնավորության «Ես»-ի փոխազդեցության արդյունք է։ Այս էական հանգամանքը ըստ արժանվույն հաշվի չի առնում բուրժուական սոցիոլոգիայում տարածված «դերերի տեսությունը», որը ռոբոտանման է ներկայացնում անձնավորության դերային վարքը։ Մինչդեռ, թեև անձնավորությունն, իրոք, դրսևորվում է իր կատարած դերերում, սակայն նրա էությունը չի հանգում դրանց, նա որոշակիորեն վերաբերվում է իր կատարած դերերին, ներայնացնում, իմաստավորում դրանք։ Անձնավորության կատարած տարբեր սոցիալական դերերի, ինչպես նաև նրա և սոցիալական դերի միջև ծագող բախումները անձնավորությունը կարող է գիտակցել կամ չգիտակցել, դրա հետ հաշտվել կամ ոչ։ Բախում կարող է առաջանալ նաև տարբեր անձնավորությունների կողմից միևնույն սոցիալական դերի բովանդակության տարբեր մեկնաբանումների հետևանքով։

1. Կրավչենկո Ա. Ի. — Սոցիոլոգիա
2. Կյուրեղյան Է. Ա.   – Կիրառական սոցիոլոգիա
3. Մանուկյան Գ.Մ.- Սոցիալական կանխատեսման հիմունքներ
4. Шестак  О.И. — Социология
5. Ուսումնական ձեռնարկ, Մ. Շարոյան, Երևան 2013