Mkhitar Sebastatsi was an Armenian Catholic monk, as well as prominent scholar and theologian who founded the Mekhitarist Congregation, which has been based on San Lazzaro island near Venice since 1717. The Armenian historian Stepanos Nazarian has described him as the “second Mesrop Mashtots“.
He was born Manugh in Sebaste (now Sivas) on 17 February 1676, the son of a prosperous merchant Peter and his wife Shahristan. His parents gave him a good education to prepare him to assume the family business. Instead, from an early age, he wanted to become a monk. Refused permission for this, he found a young companion to flee to the mountains where they might live as hermits. Quickly found by his parents he was returned home. As a result of this, the bishop who the abbot of the nearby
Monastery of Surp Nshan (Holy Cross) conferred minor orders on the boy so that he might assist at the liturgical services of the monastery. Still refused permission to enter the monastery by his parents, he began to frequent a neighboring family which consisted of a mother and her two daughters who lived a monastic form of life in their home, which they shared with an elderly priest, who then taught him about the Divine Office.[2]
At the age of fifteen, Manugh finally received the permission he had long sought from his family and he entered the nearby monastery, where he was quickly ordained a deacon. It was at this point that he changed his name to the one he is now known by, Mekhitar (The Consoler).[2]
After his admittance to monastic life, Mekhitar began to see that the state of monastic life was extremely low after the devastating destruction of the Armenian monasteries in previous centuries. He began to seek out a source of true learning of the spiritual life, being taken to various monasteries by several traveling religious scholars who promised to teach him what he sought if he would serve them. During this period, he came into contact with members of the Roman Catholic religious orders who were active in Armenia. Learning about Catholicism, he came to feel that Rome would be the best place to do the theological studies he had long sought. Finally, upon reaching Aleppo, he placed himself under the spiritual direction of a Jesuit priest, who gave him a letter of introduction to the Congregation of the Propaganda. He determined to set out for there, but received many setbacks of both health and the rejection of those Armenian monks and bishops along the way who rejected Western doctrines. Finally he was forced to return to his home town, walking barefoot, though he was suffering from jaundice. Slowly regaining his health there, in 1696 he was ordained a priest by the Abbot of Holy Cross Monastery.
Inspired by the idea of creating a religious congegation of preachers dedicated to raising the educational and spiritual level of the Armenian people, based on the models of the Western Church, Mekhitar founded in 1701 in Constantinople what would become known after his death as the Mekhitarist Congregation.
Two years later, escaping persecution by the Ottoman authorities, the order moved to Modon in the Peloponnese, then known as the Morea, which was a Venetian possession. In 1715, the order moved to the Island of San Lazzaro degli Armeni at the invitation of the Venetian Republic. On September 8, 1717 Mechitar of Sebaste and his 16 pupils entered that leper colony;which due to his efforts became a monastery. Here Mechitar of Sebaste started explanatory, theological, linguistic, as well as administrative, educational, publishing, economic, monastic activities.
Due to the efforts of Mechitar of Sebaste the Congregation became scientific cultural center. He built a church in the island of St. Lazarus, opened a school, which he called “university”. The educational program were based on theology, anyhow, the students received interdisciplinary education. The foreigners were refused to study here, in this way Mechitar of Sebaste tried to increase the number of Armenian educated monks, who would spread enlightment among common Armenian people. He founded a library, began to collect and study Armenian ancient manuscripts, compiled text-books. Mechitar of Sebatse published near 50 books (14 of them were written by him). Most of these books were to preach Christian doctrine.
Mekhitar died at the monastery on 27 April 1749 and is buried in the monastery church.
Թարգմանություն
Մխիթար Սեբաստացի էր հայերեն կաթոլիկ վանականը, ինչպես նաեւ ականավոր գիտնական, աստվածաբան, ով հիմնադրել է Մխիթարյան Միաբանության որն արդեն հիման վրա San Lazzaro կղզու մոտակայքում Վենետիկում, քանի որ 1717 թ հայերեն պատմիչ Ստեփանոս Նազարյանը նկարագրել նրան որպես «երկրորդ Մեսրոպ Մաշտոցի »:
Նա ծնվել է Մանուղը Սեբաստում (այժմ ՝ Սիվաս ) 1676 թ.-ի փետրվարի 17-ին, բարեկեցիկ վաճառական Պետրոսի և նրա կնոջ ՝ Շահրիստանի որդին: Ծնողները նրան լավ կրթություն են տվել ՝ պատրաստվելով ընտանեկան բիզնեսը ստանձնելու համար: Փոխարենը, վաղ տարիքից նա ցանկանում էր վանական դառնալ: Դրանից հրաժարվելով թույլտվությունից ՝ նա գտավ մի երիտասարդ ուղեկից փախչելու այն լեռները, որտեղ նրանք կարող էին ապրել որպես հովիվներ: Ծնողների մոտ արագորեն հայտնաբերվել է, որ նրան տուն են վերադարձել: Այս ամենի արդյունքում ՝ այն եպիսկոպոսը, ով մոտակայքում աբբա է
Սուրբ Նշանի վանքը փոքրիկ պատվերներ է տվել տղային, որպեսզի նա օգնի վանքի պատարագներին : Դեռևս հրաժարվեց ծնողների կողմից վանք մուտք գործելու թույլտվությունից, նա սկսեց հաճախակի հարևան ընտանիքի, որը բաղկացած էր մորից և նրա երկու դուստրերից, ովքեր իրենց տանը վանական ձև էին ապրում, որը նրանք կիսում էին մի տարեց քահանայի հետ, ով այնուհետև ուսուցանում էր նրան մասին Աստվածային գրասենյակում :
Տարեկան հասակում տասնհինգ, Manugh վերջապես ստացել է թույլտվություն ինքը վաղուց ձգտում է իր ընտանիքի, եւ նա մտավ մոտակա վանք, որտեղ նա շատ արագ կարգված է սարկավագ: . Հենց այս պահին նա փոխեց իր անունը այն մեկի հետ, որին այժմ հայտնի է Մխիթարով :
Վանական կյանքի ընդունելուց հետո Մխիթարը սկսեց տեսնել, որ վանական կյանքի վիճակը ծայրահեղ ցածր է նախորդ դարերի հայկական վանքերի ավերիչ ավերելուց հետո: Նա սկսեց փնտրել հոգևոր կյանքի ճշմարիտ ուսման աղբյուր, որը նրան տեղափոխեցին տարբեր վանքեր մի քանի շրջագայող կրոնական գիտնականների կողմից, ովքեր խոստացան ուսուցանել նրան, թե ինչ է փնտրում, եթե ծառայեր նրանց: Այս ժամանակահատվածում նա կապի մեջ մտավ հռոմեական կաթոլիկ կրոնական կարգադրությունների անդամների հետ , որոնք ակտիվ էին Հայաստանում: Իմանալով կաթոլիկության մասին ՝ նա զգաց, որ Հռոմը լավագույն տեղն է լինելու աստվածաբանական ուսումնասիրությունները կատարելու համար, որոնք նա երկար ժամանակ ձգտում էր: Վերջապես, հասնելու է Հալեպը , նա իրեն դրեց ներքո հոգեւոր ուղղությամբ մի Հեսութ քահանա , որը նրան ներածական նամակ տվեց քարոզչության միաբանությանը : Նա որոշեց մեկնել այնտեղ, բայց ստացավ ինչպես առողջության, այնպես էլ այդ հայ վանականների և եպիսկոպոսների մերժման ճանապարհին, որոնք մերժում էին արևմտյան վարդապետությունները: Վերջապես նրան ստիպեցին վերադառնալ հայրենի քաղաք ՝ ոտաբոբիկ քայլելով, թեև տառապում էր դեղնախտից : Դանդաղ վերականգնելով իր առողջությունը այնտեղ, 1696-ին նա ձեռնադրվեց քահանա Սուրբ Խաչ վանքի աբբով:
Ոգեշնչվելով հայ ժողովրդի կրթական և հոգևոր մակարդակի բարձրացմանը նվիրված քարոզիչների կրոնական համախմբման ստեղծման գաղափարին ՝ Արևմտյան եկեղեցու մոդելների հիման վրա, Մխիթարը 1701 թվականին Կոստանդնուպոլսում հիմնել է այն, ինչ հայտնի կդառնա նրա մահից հետո ՝ որպես Մխիթարյան միաբանություն .
Երկու տարի անց, փախչող հետապնդումներից օսմանյան իշխանությունների, կարգը տեղափոխվել է Modon է Peloponnese , ապա հայտնի է որպես Morea , որը մի վենետիկյան տիրապետումը : 1715 թ.-ին հրամանը տեղափոխվեց Սան Լազարո degli Armeni կղզի ՝ Վենետիկյան հանրապետության հրավերով : 1717 թվականի սեպտեմբերի 8-ին Սեբաստեի մխիթարն ու իր 16 աշակերտները մտան այդ բորոտ գաղութ, որը նրա ջանքերի շնորհիվ դարձավ վանք: Այստեղ Սեբաստեի Մեխիտարը սկսեց բացատրական, աստվածաբանական, լեզվական, ինչպես նաև վարչական, կրթական, հրատարակչական, տնտեսական, վանական գործունեություն:
Սեբաստացի Մեչիտարի ջանքերի շնորհիվ միաբանությունը դարձավ գիտամշակութային կենտրոն: Նա կառուցեց եկեղեցի Սուրբ Ղազար կղզում, բացեց մի դպրոց, որը նա անվանեց «համալսարան»: Ուսումնական ծրագիրը հիմնված էր աստվածաբանության վրա, ինչևէ, ուսանողները ստացան միջդիսցիպլինար կրթություն: Օտարերկրացիներին մերժեցին այստեղ սովորել, այս եղանակով ՝ Սեբաստեի Մեխիտարը փորձեց ավելացնել հայ կրթված վանականների թիվը, որոնք լուսավորություն էին տարածելու հասարակ հայ ժողովրդի շրջանում: Հիմնադրեց գրադարան, սկսեց հավաքել և ուսումնասիրել հայկական հնագույն ձեռագրերը, կազմել է դասագրքեր: Sebatse- ի Mechitar- ը հրատարակեց մոտ 50 գիրք (դրանցից 14-ը գրվել է նրա կողմից): Այս գրքերի մեծ մասը քրիստոնեական վարդապետություն էր քարոզում:
Մխիթարը մահացավ վանքում 1749 թվականի ապրիլի 27-ին և թաղված է վանքի եկեղեցում:
Էրիկ Գևորգյան 